Bij eigen risico dubbele rechten

Werknemers die arbeidsongeschikt worden hebben recht op een uitkering. Werkgevers hebben een keuze: het arbeidsongeschiktheidsrisico verzekeren bij UWV of bij een verzekeraar. In 2019 zullen veel werkgevers die keuze opnieuw moeten maken. In dat geval heeft uw OR adviesrecht, vaak gecombineerd met het instemmingsrecht. Het is dus zaak dat u weet hoe het eigen risicodragerschap werkt, wat erbij komt kijken en wat uw bevoegdheden precies zijn.

Werkgevers zijn financieel verantwoordelijk voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Met betrekking tot de Ziektewet (ZW) en de Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) hebben zij de keuze om dit financiële risico óf publiek (via UWV) óf privaat (als eigenrisicodrager) te verzekeren. De keuze voor eigenrisicodragerschap (ERD) betekent dat niet UWV, maar dat de werkgever zelf verantwoordelijk is voor Ziektewet- en WGA-uitkeringen. Daar staat tegenover dat de werkgever een lagere premie betaalt. Die Ziektewet- en WGA-uitkeringen moeten wel ‘gewaarborgd’ zijn. Daardoor gaat de keuze voor ERD meestal samen met de keuze voor een verzekeraar.

Financiering

Die verzekeraar heeft er belang bij om de schade te beperken en is daarom bereid om mee te betalen aan bijvoorbeeld re-integratietrajecten. Dit wordt ook wel cofinanciering genoemd. Let op: hierin voorziet UWV niet. ERD kán daarmee dus financieel aantrekkelijk zijn en kán tot meer grip op verzuim en arbeidsongeschiktheid leiden. In de tabel hieronder ziet u de verschillen tussen publiek (UWV) of privaat (eigenrisicodrager) verzekeren.

Stelsel

Om deze complexe materie goed te kunnen begrijpen, moet u weten hoe het sociale stelsel werkt. Een kort overzicht van het stelsel op hoofdlijnen:

• Wordt een werknemer ziek, dan heeft hij recht op twee jaar loondoorbetaling door de werkgever. Eindigt in die periode de tijdelijke arbeidsovereenkomst, dan heeft de werknemer recht op een Ziektewet-uitkering.
• Is de werknemer na twee jaar nog steeds ziek, dan stroomt die arbeidsongeschikte (ex)werknemer in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). De WIA kent twee varianten: de WGA en – bij duurzaam volledige arbeidsongeschiktheid – de Regeling inkomensvoorziening voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA).

Verzekering

De hoogte van een WGA-uitkering is beperkt. Daarom is er vaak sprake van een aanvullende WGA-hiaat of WIA-excedentverzekering. Is op de verzekering de Pensioenwet van toepassing, dan heeft de OR instemmingsrecht (artikel 27, lid 1a en lid 7 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR)) op de inhoud en de uitvoering van de pensioenovereenkomst, waaronder de keuze voor de uitvoerder. Zo is een arbeidsongeschiktheidspensioen een pensioen in de zin van de Pensioenwet. De polis verwijst dan expliciet naar de Pensioenwet. Controleer dus goed of uw ondernemingsraad instemmingsrecht heeft op de inhoud en de uitvoering van de pensioenovereenkomst en de keuze voor de uitvoerder.

Aandacht

Het is belangrijk dat uw OR in 2019 aandacht schenkt aan ERD omdat:

• in 2019 veel werkgevers opnieuw een keuze moeten maken om het risico zelf te dragen of niet. Sinds 1 januari 2017 geldt namelijk de Wet verbetering hybride markt WGA. Die wet verplicht werkgevers die terugkeren naar UWV om daar minimaal drie jaar te blijven. Daarna kunnen ze eventueel opnieuw voor eigenrisicodragerschap kiezen. Deze periode van drie jaar verstrijkt per 1 januari 2020! Die wet heeft als doel om de concurrentie tussen UWV en ERD-verzekeraars te bevorderen.
• de OR adviesrecht (artikel 25, lid 1m WOR) en vaak ook nog instemmingsrecht heeft op de keuze voor het eigenrisico dragerschap.

Onvoldoende

In de praktijk blijkt dat veel werkgevers onvoldoende kunnen inspelen op de risico’s van verzuim en arbeidsongeschiktheid. Dat heeft als gevolg dat de hogere premielasten hen verrassen. Het risico op verzuim en arbeidsongeschiktheid is bovendien toegenomen nu de pensioenrichtleeftijd is gestegen naar 68 jaar en werknemers dus langer moeten doorwerken. Financiële risico’s voor de werkgever zijn er met name in de volgende vormen:

• loondoorbetaling voor zover die niet verzekerd is;
• stijging van de publieke (UWV) of private (ERD) premie;
• re-integratiekosten;
• kosten van externe partners zoals een arbodienst.

Aantrekkelijk

Het verschilt per werkgever welke optie het beste past: UWV of ERD? Uiteraard speelt het verschil in premie een rol. Daarbij is echter niet alleen de actuele premie van belang, maar ook de ontwikkeling van die premie. Die ontwikkeling kan een werkgever in beeld brengen door bijvoorbeeld een zogeheten ‘actuariële ERD-analyse’ op te (laten) stellen. Die geeft inzicht in de ontwikkeling van de premie op basis van de bestaande én de te verwachten instroom in de ZW en WGA, specifiek gericht op de eigen organisatie. Naast de premie speelt ook het verzuimbeleid een rol. Hoe beter dit beleid is toegespitst op de specifieke situatie binnen de organisatie en hoe beter dit beleid ook daadwerkelijk wordt toegepast in de praktijk, hoe lager het verzuim zal zijn. Hoe lager het verzuim, hoe kleiner de risico’s en hoe aantrekkelijker het eigenrisicodragerschap met bijbehorende lagere premies is. Tot slot is ook het contract met en de kwaliteit van de arbodienst van belang. De loondoorbetalingsperiode bepaalt immers grotendeels de instroom in de ZW of de WGA. In dat kader is het dus van belang dat de arbodienst bijvoorbeeld goed communiceert met arbeidsongeschikte werknemers.

Bevoegdheden

In de infographic hieronder ziet u welke bevoegdheden de Wet op de ondernemingsraden uw OR geeft. Hoe eerder uw OR zich verdiept in het eigenrisicodragerschap en de mogelijkheden bespreekt met de bestuurder, hoe beter. Het eigenrisicodragerschap voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid is immers complexe materie en uw OR wil het advies of de instemming goed kunnen overwegen en onderbouwen. Dit kan uw organisatie een besparing opleveren of onaangename verrassingen voorkomen.

Overstappen kan op twee momenten in het jaar

Het eigen risico dragen kan ingaan per 1 januari of 1 juli van elk kalenderjaar. Uiterlijk 13 weken voor de gewenste ingangsdatum moet de werkgever toestemming vragen aan de Belastingdienst. Is uw organisatie publiek (UWW) verzekerd, dan moet uw bestuurder de aanvraag voor het eigenrisicodragerschap uiterlijk 1 oktober 2019 indienen bij de Belastingdienst. Wil hij de overstap maken van eigenrisicodragerschap naar UWV, dan moet hij uiterlijk 1 december 2019 opzeggen.

Dit artikel is geplaatst in OR Rendement – nummer 3  2019

.